روند تولید: رزمایش مشترک دریایی ایران، چین و روسیه با مبدا چابهار، پیامی روشن به جهان دارد: شکلگیری اتحادی راهبردی که مرزهای سنتی همکاریهای منطقهای را درمینوردد.
گذار از نظامی به اقتصادی
چابهار، قلب تپنده همکاریهاگام بعدی این همکاری، انتقال از حوزه نظامی به عرصه اقتصاد است و چابهار در کانون این گذار قرار دارد. این بندر استراتژیک، کلید اتصال کریدورهای بینالمللی شمال-جنوب و شرق-غرب است و سه کشور را به هم پیوند میدهد.امنیت انرژی چین و فرار از «تله مالاکا»چابهار مسیر جایگزینی برای انتقال انرژی به چین است که وابستگی این کشور به تنگه مالاکا – شاهرگ آسیبپذیر اقتصادیاش – را کاهش میدهد. بهگفته یک تحلیلگر انرژی، «کنار زدن مالاکا به معنای قطع ریسک محاصره انرژی توسط غرب است. چابهار امنیت چین را تضمین میکند.»راه گذر روسیه به آبهای جنوببرای روسیه، چابهار دریچهای به اقیانوس هند و بازارهای جنوب است.
دسترسی به این مسیر، تحریمهای غرب را خنثی کرده و جایگزینی برای کریدورهای سنتی غربمحور ایجاد میکند.ایران؛ هاب منطقهای قدرتتوسعه چابهار، ایران را از حاشیه به مرکز معادلات انرژی و تجارت آسیا تبدیل میکند. این بندر نهتنها درآمدزاست، بلکه اهرمی برای افزایش نفوذ سیاسی تهران در منطقه و فراتر از آن است.
واکنش غرب: زنگ خطر به صدا درآمداین اتحاد نوظهور، واکنشهای نگرانکننده غرب را به همراه داشته است. نشریه «فایننشالتایمز» اخیرا هشدار داده است: «همکاری سه کشور در چابهار، طرحی است برای ایجاد قطب قدرتی خارج از نظم آمریکامحور.» همچنین، یک مقام ناتو در گزارشی محرمانه اعتراف کرده: «این همکاری، سناریوی مهار غرب در خاورمیانه و آسیا را پیچیدهتر میکند.»
چابهار امروز تنها یک بندر نیست؛ نماد همگرایی سه قدرت در برابر نظم تکقطبی است. اگر این همکاریها به ثمر بنشیند، نهتنها نقشه انرژی و تجارت جهانی را دگرگون میکند، بلکه زنجیرهای از نگرانیها را در پایتختهای غربی به راه خواهد انداخت. بهقول یک دیپلمات اروپایی: «این بار، بازیگران شرقی، مهرههای شطرنج را خودشان چیدهاند.»
